Dyrektywa unijna o sygnalistach i jej implementacja w przedsiębiorstwie
Dyrektywa o sygnalistach to unijna regulacja, która stanowi ważny krok w kierunku zapewnienia większej przejrzystości i odpowiedzialności w organizacjach oraz ochrony osób, które chcą zgłaszać ewentualne nieprawidłowości. Kogo chroni i jakie obowiązki nakłada na pracodawców?
Ochrona sygnalistów – co ma na celu?
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii obowiązuje od 16 grudnia 2019 roku. Jej powstanie związane jest z przekonaniem o konieczności zagwarantowania ochrony osobom chcącym zgłaszać nieprawidłowości, do których dochodzi w różnego rodzaju organizacjach. Sygnalistów uznaje się bowiem za osoby mające ważne znaczenie dla ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska, a także pomagające w walce z korupcją i innymi poważnymi naruszeniami prawa. Dyrektywa unijna o sygnalistach ma więc na celu stworzenie środowiska, w którym pracownicy mogą zgłaszać nieprawidłowości, bez obaw o odwet ze strony przełożonych czy współpracowników. W ten sposób mają przyczyniać się również do promowania kultury odpowiedzialności, przejrzystości i uczciwości w organizacjach publicznych i prywatnych.
Dyrektywa unijna o sygnalistach a obowiązki pracodawców
Unijna dyrektywa nakłada na pracodawców szereg obowiązków związanych z ochroną sygnalistów i umożliwieniem im zgłaszania nieprawidłowości. Najważniejsze z nich to:
- stworzenie kanałów zgłoszeń – pracodawcy zobowiązani są do utworzenia bezpiecznych kanałów zgłaszania naruszeń, które zapewnią sygnalistom poufność,
- ochrona tożsamości sygnalistów – pracodawcy muszą chronić tożsamość sygnalisty oraz wszystkich osób zaangażowanych w zgłoszenie. Ujawnienie danych osoby zgłaszającej naruszenie może nastąpić wyłącznie za jej zgodą,
- poinformowanie pracowników i partnerów biznesowych o kanałach zgłoszeń – pracodawcy są zobowiązani do informowania pracowników i partnerów biznesowych o istnieniu kanałów do dokonywania zgłoszeń i obowiązujących w tym zakresie procedurach, a także o ich prawach wynikających z dyrektywy UE,
- reagowanie na zgłoszenia – pracodawcy powinni w odpowiedni sposób reagować na zgłoszenia naruszeń, w tym przeprowadzać niezbędne dochodzenia i podejmować adekwatne działania,
- prowadzenie dokumentacji – pracodawcy powinni dokumentować wszystkie zgłoszenia, prowadząc rejestry zgłoszeń.
Kogo chroni dyrektywa o sygnalistach?
W świetle dyrektywy unijnej o sygnalistach ochronie podlegają osoby zatrudnione zarówno w organizacjach prywatnych, jak i publicznych, które są w posiadaniu informacji dotyczących naruszeń w miejscu pracy. Nie ma przy tym znaczenia to, czy stosunek pracy trwa, ustał czy dopiero zostanie nawiązany. Sygnalistami mogą być też osoby pośrednio związane z przedsiębiorstwem, a więc chociażby partnerzy biznesowi czy nawet klienci. Ochronie zaś podlegają również osoby powiązane z sygnalistą (np. współpracownicy lub krewni), które odgrywają ważną rolę w procesie dokonywania zgłoszenia, w wyniku czego mogą obawiać się negatywnych konsekwencji.
Ciekawy wpis!