Co to jest celiakia?

Celiakia jest jedną z chorób autoimmunologicznych polegającą na nietolerancji glutenu. Ten składnik to białko znajdujące się między innymi w nasionach pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Okazuje się jednak, że nie wystarczy wyeliminować produktów zbożowych, w których znajdują się te właśnie ziarna. Gluten znajduje się dziś nie tylko w pieczywie i wypiekach, ale w wielu produktach gotowych, na przykład daniach mięsnych, przetworach mlecznych, słodyczach, a nawet lekach. Co warto wiedzieć o celiakii? Jak ją rozpoznać i w jaki sposób nauczyć się żyć z tą dolegliwością?

1. Co to jest celiakia?

2. Jakie są objawy celiakii?

3. Kiedy warto się zbadać na celiakię?

4. Gdzie wykonać badanie na celiakię?

Celiakia bywa mylona z wieloma alergiami, nietolerancjami i chorobami układu pokarmowego. Do jej stwierdzenia konieczna jest odpowiednia diagnostyka. Przeczytaj więcej o badaniu na celiakię na stronie: https://diag.pl/sklep/badanie/kategoria/celiakia/.

Co to jest celiakia?

Celiakia to choroba trzewna uznawana dzisiaj za chorobę autoimmunologiczną o podłożu genetycznym. Jej cechą wyróżniającą jest nietolerancja na gluten. Składnik ten działa na organizm toksycznie i prowadzi do zaniku kosmków w jelicie cienkim oraz wypustek błony śluzowej, powodujących zwiększanie powierzchni jelita i wchłanianie składników odżywczych. Przyswajanie pokarmu jest tym samym upośledzone, co prowadzi do powstawania wielu różnych niepożądanych objawów.

Na ogół celiakia ujawnia się w dzieciństwie. Zdarza się jednak, że daje o sobie znać dopiero w dorosłym życiu. Badania pokazują, że częściej dokucza kobietom niż mężczyznom. Niejednokrotnie rozwija się bezobjawowo – mówi się, że nawet 30 procent dorosłych z celiakią miało ją już w młodszym wieku, ale wówczas nie została rozpoznana. Co ważne, jest to choroba nieuleczalna, jednak przestrzegając diety można z nią normalnie funkcjonować.

Jakie są objawy celiakii?

Celiakia występuje w wielu różnych postaciach i w różnym stopniu nasilenia, dlatego też objawy mogą się różnić w zależności od zaostrzenia stadium choroby. Najczęstsze symptomy związane są z zaburzeniami wchłaniania w jelicie. Najbardziej charakterystyczne objawy dają o sobie znać u dzieci, stąd też zapewne wzięło się przekonanie, że dolegliwości najczęściej dotyczą dzieci.

Najbardziej charakterystyczne objawy celiakii:

• nawracające wzdęcia i bóle brzucha,
• dokuczliwe biegunki, zarówno śluzowe, jak i wodniste,
• nagła utrata masy ciała nieuzasadniona dietą ani trybem życia,
• zaburzenia rozwoju (dotyczy dzieci),
• niski wzrost,
• obniżony nastrój, stany depresyjne, problemy psychiczne.

U dorosłych często występuje tak zwana celiakia skąpoobjawowa, w której zmiany chorobowe dotyczą wyłącznie błony śluzowej jelita cienkiego. Objawy bywają wówczas nietypowe i trudno połączyć je z chorobą.

Kiedy warto się zbadać na celiakię?

Warto zbadać się w kierunku celiakii, jeśli występuje jeden z wyżej wymienionych symptomów. Konieczność przeprowadzenia dokładnej diagnostyki dotyczy także pacjentów z:

• objawami lub podejrzeniami zaburzeń wchłaniania,
• nawracającymi dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi,
• występującą niedokrwistością o nieustalonej przyczynie.

U dzieci takim wskazaniem są zaburzenia rozwojowe, między innymi niedobór wzrostu. Ryzyko wzrasta także w przypadku obciążeń genetycznych.

Gdzie wykonać badanie na celiakię?

Celiakię można zdiagnozować na trzy sposoby:

• poprzez badanie genetyczne,
• pomiar przeciwciał typowych dla tej choroby (na przykład anty-tTG),
• badanie histopatologiczne jelita cienkiego.

W zależności od wybranej metody diagnostykę wykonuje się w laboratorium, z krwi, albo u lekarza specjalisty.