Jak przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego w firmie?
Pracodawca jest zobowiązany do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy. Pracownicy muszą wiedzieć, co stanowi potencjalne zagrożenie, jak się przed tym uchronić i w jaki sposób postępować w jego obliczu. Każdy osoba zatrudniona w firmie powinna być świadoma możliwych niekorzystnych skutków zdrowotnych. W zależności od stanowiska pracy i sposobu wykonywania powierzonych zadań, zagrożenia mogą być inne. Ocena ryzyka zawodowego służy dokładnemu sprawdzeniu, co w miejscu pracy może zostać uznane za szkodliwe i przyczynić się do wyrządzenia krzywdy pracownikom. Nie należy jednak opierać się na pierwotnych ustaleniach, konieczna jest regularna aktualizacja oceny ryzyka zawodowego.
Na czym polega procedura oceny ryzyka zawodowego, kto ją przeprowadza?
Ocena ryzyka zawodowego BHP musi zostać przeprowadzona przez doświadczone i kompetentne osoby. Konieczna jest znajomość i zrozumienie zasad oceny ryzyka zawodowego. Warto aby wcześniej została przeprowadzaona analiza stanu BHP w przedsiębiorstwie. Członkowie zespołu muszą być w stanie rozpoznawać zagrożenia na ocenianych stanowiskach pracy i wiedzieć, jakie środki ochrony stosować. Niezbędna jest także dokładna świadomość organizacji całego zakładu pracy oraz rozległa wiedza dotyczącą procesów technologii, maszyn, urządzeń, materiałów, struktur. Na ocenę ryzyka zawodowego składa się wiele elementów. Konieczne jest opisanie zasobów potrzebnych do przeprowadzenia procedury. Niezbędne będzie zawarcie szczegółowych informacji o szkoleniach dla członków zespołów, powierzonych zadaniach do wykonania, ocenianych stanowiskach pracy, sposobie przekazywania danych dotyczących ryzyka zawodowego, pracownikach uczestniczących w procesie.
Podczas dokonywania oceny ryzyka zawodowego stosuje się rozmaite metody i narzędzia. Sięga się głównie po listy kontrolne, rozmaite poradniki, kwestionariusze, broszury, oprogramowania interaktywne. Najczęściej przeprowadza się audyty i przeglądy bezpieczeństwa. Bardzo często wykonuje się graf ryzyka, który zawiera informacje o możliwych konsekwencjach poszczególnych zdarzeń, dostępnych środkach ochrony, prawdopodobieństwach wystąpienia ryzyka. Do popularnych metod oceny ryzyka zalicza się także Job Safety Analysis, five steps Preliminary Hazard Analysis oraz risk score. Można też przeprowadzić ją na podstawie Polskiej Normy PN-N-18002:2011.
Procedura oceny ryzyka zawodowego w kilku krokach
Ocena ryzyka zawodowego nie powinna być skomplikowanym procesem. Warto jak najmocniej ją uprościć, szczególnie jeśli w firmie nie ma zbyt wielu potencjalnych zagrożeń i są one łatwe do zidentyfikowania. Pierwszym krokiem będzie zebranie informacji, które posłużą do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego. Należy określić rodzaje stanowisk pracy i pracujące na nich osoby. Znaczenie ma to, jakich używa się maszyn, narzędzi i materiałów w zakładzie pracy. Nie może zabraknąć informacji dotyczących: zadań wykonywanych przez pracowników, możliwych zagrożeń przy obsłudze maszyn, urządzeń, czynników niebezpiecznych, szkodliwych, uciążliwych, stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, zidentyfikowanych zagrożeń i możliwych skutków ich wystąpienia, przepisów prawa i norm dotyczących stanowisk pracy.
Bardzo ważne jest to, aby dokładnie określić możliwe zagrożenia dla danego stanowiska pracy. Mogą one dotyczyć śliskiej nawierzchni, ruchomych części maszyn, ostrych krawędzi, gorących powierzchni, pracy na wysokościach czy z energią elektryczną. Zagrożeniami są także pyły, hałas, drgania, promieniowanie elektromagnetyczne. Uwzględnić trzeba pracę w pozycji wymuszonej, zagrożenia biologiczne, podnoszenie ciężarów. Podczas szacowania ryzyka warto skorzystać z metodyki według Polskiej Normy PN-N-18002. Należy wykonać tabelę z kolumnami, do których zostaną przydzielone różne zagrożenia. Kierować należy się tym, czy ryzyko jest małe, średnie lub duże. Kolejnym etapem będzie określenie działań mających na celu wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka zawodowego. W zależności od tego, czy ryzyko jest niedopuszczalne, średnie lub małe, konieczne jest wdrożenie innych działań. Na koniec należy udokumentować wyniki oceny ryzyka zawodowego.
Artykuł powstał we współpracy z firmą Vits specjalizującą się w programach do zarządzania BHP w przedsiębiorstwach.